Thế nào là đẹp ? Quan điểm của Kant
(Nhân sinh nhật của bác ấy cách đây không lâu)
Theo Kant, có ba điều làm cho người ta cảm nhận một hiện tượng nào đó là đẹp (đối lại với « Mỹ học » của Hegel, sau đó):
1) Thứ nhất là tính bất vụ lợi. Cho rằng một đám mây, hay một cảnh hoàng hôn là đẹp, thì hoàn toàn bất vụ lợi, rất khác với việc ca ngợi bộ ngực của cô nàng nào đó là đẹp …
2) Thứ hai là gợi lên một sự yêu thích không lệ thuộc vào một khái niệm, một quy định. Đám mây là một thì dụ tuyệt hảo : chúng ta đều thấy những điều khác nhau khi nhìn các đám mây, nhưng đều có thể đồng ý là "mây đẹp".
3) Thứ ba là gợi lên cảm tưởng cái hiện tượng được nhận thấy là đẹp ấy, có một mục đích nào đó, nhưng mục đích ấy đã biến mất trong vô định (finalité sans fin). Ví như một kiếm khách rong ruổi dặm trường, mang trong lòng một sứ mạng mà trên đường đi chàng đã hoàn toàn quên mất nội dung …
Mỹ học là thứ xuất phát từ triết học, vì thế tư duy mỹ học gắn liền với ngôn ngữ và văn tự. Những quan niện về cí đẹp có nhiều trường phái khác nhau. Ví như Kant đã cho mọi vẻ đẹp vụ lợi xuống hạng hai , hạng ba và thấp hơn nữa. Có những vẻ đẹp khac quan niêm trên khái niệm "chân- thiên". và chân thiện chắc chắn là tốt. Đã tốt tất yếu là đẹp. Đây là những cụ coi cái đẹp là hình thức được đet ra từ công năng. Các cụ ấy sẽ coi cái cần câu tròn như quả bóng là rất xấu v.v...Vẫn còn nhiều cụ triết gia khác coi cái đẹp théo kiểu khác. Ví dụ như cụ Platon, cụ này khong coi cái gì của con người là đẹp cả. Mọi cái của con người sáng tạo ra đều là cố gắng sao chép cái đẹp đã có sẵn (có trước) thuộc thần thánh. Đó lafcais đẹp ý niện ( cái đẹp tuyệt đôi)con người không mơ được. Mỹ học là câu chuyện dài lê thê lắm nên tôi có mấy dòng góp vui với bạn thế thôi.
Trả lờiXóa